لیلا لیریائی؛ محمد عواطفی همت؛ علی جهانی
چکیده
قوم‌جانورشناسی یا اتنوزئولوژی مطالعه تعامل بین گروههای انسانی و جانوران اهلی و وحشی اطراف آنها است. این دانش جنبه‌های نامگذاری، شناسایی عادت‌های غذایی، تولیدمثلی و زیستگاهی، دشمنان طبیعی، بیماری‌های جانوران و شیوه درمان آنها، محافظت انسانها از خطر جانوران، استفاده‌های دارویی، غذایی، زینتی، مذهبی و روحانی انسان ...
بیشتر
قوم‌جانورشناسی یا اتنوزئولوژی مطالعه تعامل بین گروههای انسانی و جانوران اهلی و وحشی اطراف آنها است. این دانش جنبه‌های نامگذاری، شناسایی عادت‌های غذایی، تولیدمثلی و زیستگاهی، دشمنان طبیعی، بیماری‌های جانوران و شیوه درمان آنها، محافظت انسانها از خطر جانوران، استفاده‌های دارویی، غذایی، زینتی، مذهبی و روحانی انسان از جانوران، و تشریح روابط و شیوه‌های تعامل با حیوان برای اهداف حفاظتی و همانند آنها است. هدف مقاله معرفی دانش قوم‌جانورشناسی در پهنه پژوهش‌های دانش بومی است. ابتدا دانش سنتی، اکولوژی قومی، زیست‌شناسی قومی و زمینه‌های خرد آن از جمله جانورشناسی قومی تشریح شده است و با مرور نمونه‌های کلاسیکی از میراث ایرانی همانند بازنامه و کبوترخانه و نمونه‌های جدیدی از پژوهش‌های بین‌المللی تلاش شده زمینه‌های پژوهشی مرتبط با جانورشناسی قومی معرفی گردد. در ادامه نمونه‌هایی از دانش قوم‌جانورشناسی ساکنان منطقه‌ی حفاظت شده‌ی اشترانکوه در مورد خصوصیات زیستگاهی، عادت‌های لانه‌گزینی، غذایی و دشمنان گونه‌های جانوری کبک، تشی و خرس قهوه‌ای تشریح گردیده است. هر سه گونه توسط انسان شکار می‌شوند. کیسه‌ی صفرا از اجزای پرکاربرد این گونه‌ها است که با اهداف گوناگونی از جمله برای تسکین درد، درمان بیماری‌ها و باورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. یافته‌ها نشان می‌دهد آگاهی‌های قوم‌جانورشناسی می‌تواند مدیریت پایدار حیات وحش در سطح محلی را یاری نماید
